သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ ပူးတြဲေၾကညာခ်က္

လက္ရွိ အစိုးရက ေရးဆြဲေနေသာ မီဒီယာ ဥပေဒ အပါအ၀င္ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္ပ အေျခစိုက္ ဧရာ၀တီ သတင္းဌာန၊ ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ(DVB)၊ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာမ်ားပါ၀င္သည့္ သတင္း မီဒီယာ ၁၁ ဖြဲ့ပူးေပါင္းဖြဲ့စည္း ထားေသာ (Burma News International(BNI) အဖြဲ့မ်ားက သေဘာထား ေၾကညာခ်က္ကို ပူးတြဲ ထုတ္ျပန္ လိုက္ပါသည္။

၁၉ ရာစုမွ စတင္ခဲ့သည့္ ျမန္မာ့ သတင္း မီဒီယာ သက္တမ္းသည္ ယခု ကာလအထိ ဆိုလွ်င္ ႏွစ္ေပါင္း (၁၇၀) ေက်ာ္ပင္ ရွိၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ သတင္းစာ ေခတ္ဦး ကတည္းက လြတ္လပ္ခဲ့သည့္ ျမန္မာ့ မီဒီယာသည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရး ရရွိၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွ စတင္ကာ ဥပေဒ၊ အမိန့္၊ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္း ပုံစံမ်ိဳးစုံျဖင့္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ကို ထိန္းခ်ုပ္ ကန့္သတ္ ခံခဲ့ရသည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ လူထုအုံၾကြမႈ အေရးအခင္း မျဖစ္ပြားခင္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ ပါတီ ေခတ္၊ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ ေခတ္ မ်ားမွ စတင္၍ ျမန္မာ့ သတင္း မီဒီယာအေပၚ တင္းက်ပ္ကန့္သတ္မႈမ်ားမွာ ပုိမိုသိသာလာခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း န၀တ ၊ နအဖ စစ္အစိုးရမ်ား လက္ထက္တြင္ သတင္း မီဒီယာ ေလာကကို ပိတ္ပင္တားဆီးမႈမ်ားမွာ ဆိုရြားသည့္ အဆင့္သို့ ေရာက္ရွိလာခဲ့ၿပီး နုိင္ငံသားမ်ား၏ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခြင့္လည္း ဆုံးရႈံးခဲ့ရသည္ကို အမ်ားသိၿပီး ျဖစ္သည္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရႊ၀ါေရာင္ သံဃာ့အေရးအခင္းမွစတင္ၿပီး ကြန္ပ်ူတာ အင္တာနက္ အသုံးျပု၍ သတင္းအခ်က္ အလက္ စီးဆင္းမႈကို အဓိက ပိတ္ပင္ေသာ အီလက္ထရြန္နစ္ ဥပေဒျဖင့္ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္ အေရးယူမႈမ်ားလည္း ျပုလုပ္ခဲ့သည္။

လက္ရွိ အစိုးရအေနျဖင့္ မီဒီယာ ဥပေဒသစ္ တရပ္ေပၚထြန္း လာရန္ ႀကိုးပမ္းေဆာင္ရြက္မႈ ႏွင့္ တခ်ိဳ့ဥပေဒမ်ားကို ျခြင္းခ်က္ျဖင့္ ကန့္သတ္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ေပးလာသည္ ကို ေတြ႕ရွိ ရပါသည္။ သို့ေသာ္ ျမန္မာ့ သတင္း လြတ္လပ္မႈ အဆင့္သည္ နုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္းစံညြန္း အားျဖင့္ ဆိုလွ်င္ လြတ္လပ္မႈ မရွိသည့္ စာရင္းတြင္ ေနာက္ဆံုးကပင္ ကပ္လ်က္ ရွိေနေသးပါသည္။

ျမန္မာ့ မီဒီယာ ဥပေဒသည္ သတင္းလြတ္လပ္ပိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို ခြင့္မ်ား အေပၚတြင္ အေျခတည္ၿပီး သတင္း သမားမ်ားလံုျခံုေရးႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္သည့္ ဥပေဒ တရပ္ ျဖစ္ရန္ အထူး အေရးႀကီးသည္။

ထိုသို့ေသာ မီဒီယာ ဥပေဒ တရပ္ကို ေရးဆြဲရာတြင္ ျပည္တြင္းျပည္ပ ရွိ က်ြမ္းက်င္ သည့္ ျမန္မာ့ မီဒီယာ သမားမ်ား အပါအ၀င္ နုိင္ငံတကာမွ ကြ်မ္းက်င္သည့္ ပညာရွင္မ်ားကိုလည္း ဖိတ္ေခၚ ေဆြးေနြးသင့္သည္။

လက္ရွိ ျမန္မာနုိင္ငံတြင္ ျဖစ္ပြားေနသည့္ ျပည္တြင္းစစ္ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡ၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ စသည့္ နုိင္ငံ့ေရးရာ ျပႆနာ ရပ္မ်ားအတြက္ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရး ႏွင့္ အတူတကြ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရးတြင္ ျမန္မာ့ မီဒီယာမ်ား ႏွင့္ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာမ်ား၏ အခန္းက႑သည္ အထူးအေရးႀကီးပါသည္။

သို့ေသာ္ ဆင္ဆာတည္းျဖတ္သည့္ ဘုတ္အဖြဲ့သည္ ဆက္လက္ ရွိေနဆဲပင္ ျဖစ္ၿပီး တိုင္းရင္းသားေဒသအတြင္း အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ေရးသားခြင့္လည္း အကန့္အသတ္ႏွင့္ပင္ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။

ထို့ေၾကာင့္ ျပည္တြင္း ျပည္ပ ရွိ ျမန္မာ မီဒီယာ ေလာကသားမ်ား အေနျဖင့္ ေသြးစည္းညီညြတ္စြာျဖင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာသည့္ လြတ္လပ္ေသာ လူ့ေဘာင္တရပ္ ေပၚထြန္း လာေစေရး အတြက္ အတူတကြ ယွဥ္တြဲ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္သြားၾကရန္ တိုက္တြန္း အပ္ပါသည္။

ျမန္မာနုိင္ငံ သတင္း မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ အတြက္ ေဖာ္ျပပါ အခ်က္မ်ားကို လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ရန္လည္း တိုက္တြန္းလိုပါသည္။

၁။ ျမန္မာ့ မီဒီယာ ဥပေဒသစ္ ေရးဆြဲရာတြင္ ျပည္တြင္းျပည္ပရွိ ကြ်မ္းက်င္သည့္ ျမန္မာ မီဒီယာသမားမ်ား ပါ၀င္ရန္၊ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာမ်ားကိုလည္း အထူးပင္ ဖိတ္ေခၚသင့္ၿပီး နုိင္ငံတကာရွိ ကြ်မ္းက်င္သည့္ မီဒီယာသမားမ်ားကိုလည္း ဖိတ္ေခၚရန္ ျဖစ္သည္။

၂။ အစိုးရအဖြဲ့အစည္း ဌာနအသီးသီးမွ ခ်မွတ္ထိန္းခ်ုပ္ ကန့္သတ္ေနသည့္ အီလက္ထရြန္နစ္ ဥပေဒ အပါအ၀င္ တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ား ကိုလည္း (လံုး၀) ဖ်က္သိမ္းရန္ ျဖစ္သည္။

၃။ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ျပည္တြင္းျပည္ပရွိ ျမန္မာ့ သတင္းမီဒီယာမ်ားအေနျဖင့္လည္း သံနၷိဌာန္ခ်၍ ေသြးစည္း ညီညြတ္စြာ လုပ္ေဆာင္ရန္ လိုပါသည္။

၄။ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရး ႏွင့္ အတူတကြ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရးအတြက္ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာမ်ား၏ အခန္းက႑ကိုလည္း အထူးပင္ အေလးထားေစလိုပါသည္။

၅။ ပြင့္လင္းျမင္သာ၍ လြတ္လပ္ေသာ ဒီမိုကရက္တစ္ လူ့ေဘာင္တရပ္ ေပၚထြန္းနုိင္ေရး အတြက္ တိက် မွန္ကန္စြာ ေရးသား ထုတ္ေ၀ေနေသာ ျပည္ပေရာက္ မီဒီယာမ်ားသည္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ေနေသးေသာေၾကာင့္ လက္ရွိအေျခအေနမွ ယုိယြင္း မသြားေစေရး အတြက္ ဆက္လက္ ပံ့ပိုးကူညီ သြားၾကရန္လည္း တိုက္တြန္းအပ္ပါသည္။

(ပူးတြဲေၾကညာခ်က္ မတ္လ ၁၉၊ ၂၀၁၂)

Contact person :
Khin Maung Win
Deputy Executive Director/Deputy Chief Editor
Email: kmw@dvb.no
Office Tel. +47 22 86 84 72; Mobile +47 452 766 49; Fax +47 22 86 84 71
Office Address: Wessels Gate 4, 0165 Oslo, Norway
Postal Address: P.O Box 6720, St. Olavs Plass, 0130 Oslo, Norway
www.dvb.no

Aung Zaw
Editor
Irrawaddy Publishing Group
Mobile: (66 81) 882 1309
Office Phone: (66 53) 273 062 Ext. 201
Fax: (66 53) 273 986
E-mail: aungzaw@irrawaddy.org
www.irrawaddy.org

U Khuensai Jaiyen
Development Officer
Burma News International(BNI)
+ 66 81 531 2837
secretary.bni@gmail.com
www.bnionline.net