ဧရာ၀တီမဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ကုိေအာင္ေဇာ္ႏႇင့္ ေမးျမန္းျခင္း
The Nation, Bangkok Post & Asian Wall Street Journal တို႔၏ ပင္တုိင္ေဆာင္းပါးရႇင္၊ နယ္သာလန္အေျခစုိက္ Prince Claus Fund ၂၀၁၀ ျပည္႕ႏႇစ္အတြက္ Prince Claus Award ဆု ခ်ီးျမႇင္႕ျခင္းခံထားရသူ ျပည္ပအေျခစိုက္ ဧရာ၀တီမဂၢဇင္း၏ အယ္ဒီတာ ကုိေအာင္ေဇာ္အား ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ရပ္ဆိုင္းထားျခင္းအပါအ၀င္ လက္ရႇိျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အေနအထားအေပၚ Online မႇတစ္ဆင့္ ေမးျမန္းထားမႈမ်ားကုိ ျပန္လည္ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။
ေမး - သမၼတႀကီးရဲ႕ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ရပ္ဆိုင္းလိုက္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚ သေဘာထားအျမင္ကို သိလိုပါတယ္။
ေျဖ - အဲဒီနယ္က ကခ်င္တိုင္းရင္းသားေတြကေတာ့ ဒီသတင္းကို ႀကိဳဆိုတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္က ပေရာဂ်က္တစ္ခု ျဖစ္လို႔ပါပဲ။ သမၼတႀကီးရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အေပၚမႇာျပည္တြင္းမႇာေရာ ျပည္ပ မႇာပါ ၀မ္းသာအားရ ႀကိဳဆိုတာေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါဟာသတင္းေကာင္း တစ္ပုဒ္ပါ။ ဧရာ၀တီဆိုတာ ျမန္မာျပည္မႇာ မႇီတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့သူေတြရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္သလို ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြရဲ႕ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ရမယ့္ ယဥ္ေက်းမႈ သမိုင္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေစာင့္ေရႇာက္မႇ ဧရာ၀တီရဲ႕ က်န္းမာေရးေကာင္းမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ျပည္သူလူထုရဲ႕အသံကို နားေထာင္တယ္ဆိုတာ သတင္းေကာင္းပါ။ ဧရာ၀တီျမစ္ဆံုကို ယခုလက္ရႇိ အစိုးရ သက္တမ္းမႇာ ရပ္ဆိုင္းတယ္ ဆိုေပမယ့္ ေနာင္အနာဂတ္မႇာ ဘာေတြျဖစ္မလဲဆိုတာ အတိအက်ေျပာဖို့ခက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္ န၀တ၊ နအဖ လက္ထက္မႇာတုန္းက လက္မႇတ္ထိုးခဲ့တဲ့ ဒီလိုေရအားလႇ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြ အမ်ားႀကီးက်န္ပါေသးတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ဆက္ၿပီးေဆာက္လုပ္ဆဲျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ကေန သြယ္တန္းေဖာက္လုပ္ၿပီး တ႐ုတ္ျပည္ကို ေရာင္းခ်မယ့္ ေရနံသဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ ပိုက္လိုင္းကိစၥ၊ မီးရထားလမ္း ေဖာက္လုပ္မယ့္ကိစၥ ဒါေတြဟာ ရႇမ္းျပည္နယ္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအလယ္ပိုင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ကို သြယ္တန္း ေဖာက္လုပ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစီမံကိန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူလူထုမႇာ ဘယ္လို သတင္းအင္ေဖာ္ေမးရႇင္း ဘယ္လိုသေဘာထားေတြ ရႇိေနသလဲ။ ဒါေတြကိုလဲ နားေထာင္ဖို႔ လိုပါတယ္။
ေမး - ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ရပ္ဆိုင္းလိုက္ျခင္း ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ တံု႔ျပန္ခ်က္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အျမင္ကိုလည္း သိလိုပါတယ္။
ေျဖ - ဒီကိစၥအေပၚမႇာ တ႐ုတ္အစိုးရနဲ႔ လက္ရႇိျမန္မာအစိုးရ စကားေျပာရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္းကစၿပီး စီးပြားေရး ကုန္သြယ္ေရး အႀကီးအက်ယ္လုပ္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မႇာ ႏႇစ္ရႇည္ စီမံကိန္းနဲ႔ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးသုေတသီေတြကေတာ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ ျမန္မာ ႏိုင္ငံရဲ႕သဘာ၀သံယံဇာတအရင္းအျမစ္ေတြအျပင္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္နဲ႔ အိႏၵိယသမုဒၵရာအထိ မဟာဗ်ဴဟာအရ ထိုးေဖာက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ စီမံကိန္း ဆြဲထားတယ္လို႔ သံုးသပ္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ အရင္က အစိုးရကို ႏိုင္ငံေရး သံတမန္ေရး စစ္ေရးအရ အမ်ားႀကီး ႏိုင္ငံတကာစာမ်က္ႏႇာမႇာေရာ အမ်ားႀကီး အေထာက္အပံ့ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဆြမ်ဳိးေပါက္ေဖာ္ ခ်စ္ၾကည္ေရးမႇာလည္း အျမဲတမ္း ေျဖာင့္ျဖဴးေနတာမဟုတ္ဘဲ အဖုအထစ္ေတြ ရႇိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္-ျမန္မာသမိုင္းကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ တ႐ုတ္ျမန္မာဆက္ဆံေရးဟာ ကြၽန္ေတာ္ တို႔ထင္တာထားသလို အေပၚယံအျမင္နဲ႔ ၾကည့္လို႔မရဘဲ ဒီထက္ပိုၿပီး complex ျဖစ္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။
ေမး - သမၼတႀကီးရဲ့ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ရပ္ဆိုင္းလိုက္ျခင္း ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ သေဘာထားအျမင္ ေပၚေပါက္လာၿပီးေနာက္ တိုင္းျပည္၏ စီးပြားေရး ပိုမိုက်ပ္တည္းလာႏိုင္မႈ အေျခအေနမႇာ အေမရိကန္ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ထားရႇိတဲ့ sanction ကုိေရာ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ သိလိုပါတယ္။
ေျဖ - ဆင္းရဲတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ sanction နဲ႔ အျမဲတမ္းေနသြားဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံနဲ႔ ႏႈိင္းယႇဥ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အမီလိုက္ႏိုင္ဖို႔ အမ်ားႀကီး လိုပါေသးတယ္။ တကယ္ေတာ့ sanction ဆိုတာ ႏိုင္ငံေရးအရ Symbolic ျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံေပၚမႇာ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔တယ္ဆိုတာ အဲဒီႏိုင္ငံက အုပ္ခ်ဳပ္သူအာဏာပိုင္ေတြ အေကာင္းဘက္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ sanction ဆိုတာ moderate the regime’s behavior လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ sanction policy ေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္တာေတြရႇိသလို မေအာင္ျမင္တာလဲရႇိတာ ႏိုင္ငံတကာမႇာ ေတြ႕ရပါတယ္။ မၾကာေသးခင္က ျမန္မာျပည္ကို လာေရာက္လည္ပတ္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္အစိုးရခန္႔ထားတဲ့ ျမန္မာ ျပည္အထူးကိုယ္စားလႇယ္ Derek Mitchell က sanction နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျပာခဲ့တာရႇိပါတယ္။ အဲဒီအထဲမႇာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ေပးဖို႔၊ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို လုပ္ေဆာင္ဖို႔၊ အတိုက္အခံ တိုင္းရင္း သားေတြနဲ႔ အစိုးရၾကားမႇာ ေလးနက္ၿပီး အဓိပၸာယ္ရႇိတဲ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔ စတဲ့အခ်က္ေတြ ပါပါတယ္။ Sanction ကို႐ုပ္ပါလို႔ အတိုက္အခံေတြေရာ ျမန္မာျပည္သူေတြကပါ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔မႇာ ႐ုပ္ပိုင္ခြင့္ အာဏာမရႇိပါဘူး။ ဒီဟာကို ႐ုပ္ပိုင္ခြင့္ရႇိတာက US အပါအ၀င္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြကပဲ ႐ုပ္ပိုင္ခြင့္ ရႇိတာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အေရႇ႕ေတာင္အာရႇမႇာ သံယံဇာတႂကြယ္၀ၿပီး အရမ္းလႇပတဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ အေနာက္အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံ တကာက ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေတြ လုပ္ခ်င္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီႏိုင္ငံေတြကေန ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေတြေၾကာင့္ ဆင္းရဲမြဲေတေနတဲ့ ျပည္သူျပည္သားေတြ အက်ဳိးခံစားခြင့္ရႇိႏိုင္သလို လူသားအရင္းအျမစ္ေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ပိုၿပီးတည္ေဆာက္ တိုးခ်ဲ႕ႏိုင္မႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္နိုင္ငံတစ္ခုတည္းကို အားကိုးစရာ မလိုပါဘူး။ Technology know-how ေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏႇစ္ေပါင္း ၂၀ အတြင္းမႇာေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ခုနကေျပာခဲ့တဲ့ မိမိရဲ႕သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ေတြကို အတင္းေရာင္းခ်ေနခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ တကယ္တံခါး ဖြင့္ခဲ့ၿပီဆိုရင္ sanction လည္း မရႇိေတာ့ဘူးဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ဟာလည္း တကယ္ေအးခ်မ္းခဲ့ၿပီဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေတြနဲ႔တင္မဟုတ္ဘဲ ႏိုင္ငံတကာ၊ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ပါ ဟိုးအရင္ကလိုမ်ဳိး ကူးလူး ဆက္ဆံမႈေတြ ျပဳလုပ္ရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကို အျမန္ဆံုးေရာက္ဖို႔လိုၿပီလို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အဲဒီအခ်ိန္ေရာက္ခါမႇ တိုင္းျပည္ထဲမႇာ အခြံပဲက်န္ခဲ့မယ္ဆိုရင္လည္း ဘယ္သူကမႇ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံၾကမႇာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ သဘာ၀ေတာေတာင္ေတြအျပင္ သံယံဇာတေတြကို အက်ဳိးရႇိရႇိ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ ေစာင့္ေရႇာက္တတ္ဖို႔လည္း လိုပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံဟာ အေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္ခဲ့ၿပီဆိုရင္ အေရႇ႕ေတာင္အာရႇမႇာ the most promising country ထဲမႇာ ပါပါတယ္။
ေမး ျပည္တြင္း မီဒီယာမ်ား လြတ္လပ္မႈ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ရလာတဲ့ အေနအထားမႇာ ျပည္တြင္းကုိျပန္လာၿပီး မီဒီယာလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ဖို႔ အစီအစဥ္ ရႇိ မရႇိ သိလိုပါတယ္။
ေျဖ - ျပည္ပမီဒီယာေတြက ေနာက္ဆံုးေတာ့ ျပည္တြင္းကို ျပန္ရမႇာပဲ။ ျပည္ပမႇာရႇိေနရတယ္ဆိုတာက ျပည္တြင္းမႇာ ေနလို႔မရလို႔ ရႇိေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္ပမႇာမေနေတာ့ဘဲ ျပည္တြင္းကို ျပန္ၿပီဆိုရင္ ျမန္မာျပည္မႇာ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ေတာ္ေတာ္ေလးရႇိေနၿပီလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပည္တြင္းမႇာပဲေနေန၊ ျပည္ပမႇာပဲေနေန၊ ဘယ္မႇာပဲေနေန အဓိကက အလုပ္လုပ္ဖို႔၊ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့သူက အေရးႀကီးတယ္လို႔ ထင္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ website ေတြ အပါအ၀င္ ျပည္ပက အျခား website ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ပိတ္ဆို႔ထားတာ ဖြင့္ေပးလိုက္ၿပီလို႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီသတင္းကို ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ျပည္တြင္း မီဒီယာေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေျပာဆိုေရးသားခြင့္ လိုပါတယ္။ အရင္ကထက္ဆိုရင္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပိုေရးခြင့္ရလာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ official censorship အျပင္ self censorship ကလည္း အေရးႀကီးတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ျပည္သူေတြ သတင္းမႇန္ေတြ သိဖို႔ လိုပါတယ္။ သတင္းစာေတြဆိုတာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ နား မ်က္စိ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ တစ္ျပည္ကထုတ္တဲ့ ေန႔စဥ္ထုတ္တဲ့ သတင္းစာကိုဖတ္ၿပီး အဲဒီတိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ အစိုးရကို တစ္ခ်က္တည္း အကဲျဖတ္လို႔ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၁၉ ရာစုမႇာ မင္းတုန္းမင္းဟာ reform minded မင္းတစ္ပါးလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ေခတ္မႇာ အေနာက္ႏိုင္ငံကို ပညာေတာ္သင္ေတြ ေစလႊတ္ခဲ့သလို မ်က္စိပြင့္ နားပြင့္ဖို႔အတြက္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပထမဆံုး indigenous သတင္းစာ ဥပေဒကို ထုတ္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမႇာ မင္းတုန္းမင္း ကိုယ္တိုင္က သတင္းစာ အေျခခံဥပေဒကို ထုတ္ေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရတနာပံုေနျပည္ေတာ္ သတင္းစာကို ထူေထာင္ခြင့္ ေပးခဲ့သလို ျမန္မာ့သမိုင္းမႇာ ဂုဏ္ယူ၀င့္ႂကြားစြာ အခုထိ ေျပာေနရတဲ့ (ငါ မေကာင္းရင္ ငါ့ကိုေရး၊ ငါ့ မိဖုရား မေကာင္းရင္ မိဖုရားကိုေရး၊ ငါ့ သားသမီးမေကာင္းရင္ သားသမီးကို ေရး၊ လႊတ္တရားသူႀကီး မေကာင္းရင္ တရားသူႀကီးကိုေရး၊ ၿမိဳ႕၀န္မေကာင္းရင္ ၿမိဳ႕၀န္သတင္းကိုေရး၊ မင္းတို႔ သတင္းစာ၌ အျပစ္မရႇိေစရ၊ နန္းေတာ္တြင္းသို႔ သတင္းစာတိုက္က မည္သူမဆို အဆီးအတားမရႇိ ၀င္ေစထြက္ေစ) လို႔ လြတ္လပ္ခြင့္ ေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၁၉၅၀-၆၀ ကာလေတြအထိ အေရႇ႕ေတာင္အာရႇမႇာ အဆင့္အတန္းရႇိတဲ့ သတင္းစာေတြ ထုတ္ေ၀ခဲ့သလို အဆင့္အတန္းရႇိတဲ့ စာနယ္ဇင္းသမားေတြလည္း ရႇိခဲ့ပါ တယ္။ ဒီလို စာနယ္ဇင္းေတြရႇိခဲ့ဖူးတဲ့ ဂုဏ္သိကၡာေတြကို ျပန္လည္ေဖာ္ေဆာင္ တည္ေဆာက္ဖို႔ အခ်ိန္တန္ၿပီလို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ဒါကို လက္ရႇိအစိုးရက အားေပးသင့္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဘက္ကလည္း ကူညီဖို႔ အသင့္ပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္မႇာ စတုတၴမ႑ိဳင္ရဲ႕ အခန္းက႑ကို သမၼတ ကိုယ္တိုင္က သူ႕ရဲ႕မိန္႔ခြန္းမႇာ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ စတုတၴမ႑ိဳင္ က်န္းမာေရးေကာင္းမႇ တိုင္းျပည္ က်န္းမာေရးေကာင္းမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။
မီဒီယာသမားဆိုတာ အမႇန္တရားကို ရႇာေဖြေဖာ္ထုတ္ ေရးသားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အလုပ္ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ မီဒီယာက်င့္၀တ္ေတြနဲ႔အညီ ျပည္တြင္းမႇာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ခ်င္ပါတယ္ . . .
ေမး ျပည္တြင္းျပန္လာၿပီး မီဒီယာ လုပ္ကိုင္မည္ဟု သတင္းမ်ား ၾကားသိေနရၿပီး ဘယ္လိုအေျခအေန ဘယ္လို အေနအထားတစ္ရပ္ေရာက္မႇ ျပန္လာၿပီး ဘယ္လိုမီဒီယာလုပ္ငန္းမ်ဳိး လုပ္ကိုင္မယ္လို႔ စိတ္ကူးထားလဲ သိလိုပါတယ္။
ေျဖ - ျပည္တြင္းမႇာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရမယ္ဆိုရင္ သတင္းစာ ဂ်ာနယ္ ထုတ္ခ်င္တယ္၊ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ေရာ ျမန္မာဘာသာနဲ႔ေရာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္တန္ရင္ေတာ့ အိမ္ျပန္ၾကရမႇာျဖစ္ပါတယ္။ ဂုဏ္သိကၡာရႇိရႇိနဲ႔ ျပန္ရဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ အခုထိ standard procedure မရႇိေသးပါဘူး။ ျပည္ပမႇာ ျမန္မာျပည္ ေကာင္းက်ဳိးအတြက္ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ လူငယ္ေတြ လူလတ္ပိုင္းေတြ အမ်ားႀကီးရႇိပါတယ္။ အဲဒီထိပ္ပိုင္းက အလုပ္လုပ္ေနသူေတြက ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး မျပန္ေသးတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ society ကိုျပန္ၿပီးေတာ့ ကူညီခ်င္တာေတြ ရႇိပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ မီဒီယာအခန္းက႑ကို public servant လို႔ ျမင္ပါတယ္။ မီဒီယာသမားဆိုတာ အမႇန္တရားကို ရႇာေဖြေဖာ္ထုတ္ ေရးသားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အလုပ္ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔မီဒီယာ က်င့္၀တ္ေတြနဲ႔အညီ ျပည္တြင္းမႇာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ခ်င္ပါတယ္။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေ၀ဖန္ေျပာဆို ေရးသားႏိုင္တဲ့တစ္ေန႔မႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပန္လာမႇာျဖစ္ပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေနတဲ့ သတင္းစာဆရာေတြ၊ ဓာတ္ပံုဆရာေတြ၊ သတင္းေထာက္ေတြ၊ ဘေလာ့ဂ္ဂါေတြ သူတို႔ေတြရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ေရးကလည္း အေရးႀကီးတယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။
ေမး အခုလက္ရႇိ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနကို ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ၊ အေကာင္းျမင္ပါသလား။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ၿပီး ၿဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေသာၾကာေန႔က အစိုးရ ဆက္ဆံေရး၀န္ႀကီး ဦးေအာင္ၾကည္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ထပ္မံေတြ႕ဆံုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြ အားလံုးကို ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။
ေျဖ - ျမန္မာျပည္ဟာ political transition ကို သြားေနၿပီလို႔ ထင္ပါတယ္။ အဲဒီ transition ဟာ peaceful transition ျဖစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီဘက္ကေန ျမန္မာျပည္ကိုၾကည့္ရင္ ဒီမိုကေရစီေရးအျပင္ က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ တိုင္းရင္းသားအေရးနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္ဟာ အရမ္းအေရးႀကီးတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ သူတို႔ေတြ transition ထဲ မပါရင္ တိုင္းျပည္တည္ၿငိမ္မႈ ေအးခ်မ္းမႈရမယ္လို႔ က်ေနာ္ မထင္ပါဘူး။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အစိုးရ စကားေျပာေနတာဟာ ေကာင္းတဲ့အလားအလာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းသူျပည္သားေတြအတြက္ အဓိပၸာယ္ရႇိမယ့္ အက်ဳိးရလဒ္ရႇိမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အမ်ားစုက အဲလိုပဲ ေမွ်ာ္လင့္တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ဒီအခ်ိန္ဟာ ညီအစ္ကို မသိတသိအခ်ိန္လို႔ သံုးသပ္ၾကတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီအခ်ိန္ကို ေက်ာ္သြားရင္ေတာ့ တစ္ဘက္နဲ႔တစ္ဘက္ ပိုၿပီး ရႇင္းရႇင္းလင္းလင္းျမင္ရမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒထဲက အခ်က္အလက္တခ်ဳိ႕ကို ျပင္ႏိုင္ မျပင္ႏိုင္၊ NLD ပါတီရဲ႕တရား၀င္ ရပ္တည္ေရး၊ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ရဲ႕ အခန္းက႑၊ လႊတ္ေတာ္နဲ႔အစိုးရၾကား ဆက္ဆံေရး၊ ၿပီးေတာ့ တပ္မေတာ္ရဲ႕ အခန္းက႑၊ ဒါေတြ အားလံုးဟာ transition တခုကို ျဖတ္သန္းေနရတယ္လို႔ သံုးသပ္မိပါတယ္။ အရင္က ႏိုင္ငံေရးဟာ idealism ဘက္ကို ပို ေရာက္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီေန႔မႇာေတာ့ pragmatism ဘက္ကို ပိုေရာက္လာသလားလို႔ ထင္မိပါတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ကို credible မျဖစ္ဘူးလို႔ ေ၀ဖန္သံေတြ ညံခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ရႇိသမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက တကယ္ျပည္သူေတြရဲ႕ လိုခ်င္ေနတဲ့ reform ကို အခ်ိန္တိုတိုနဲ႔ ေဖာ္ေဆာင္ေပးမယ္ဆိုရင္ ျပည္သူေတြ အသိအမႇတ္ျပဳတဲ့ အစိုးရတစ္ခု ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္ျမင္တာက credible ျဖစ္တဲ့ အစိုးရ လိုသလို credible ျဖစ္တဲ့ အတိုက္အခံလည္း ျမန္မာျပည္မႇာ လိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ျမန္မာျပည္သူေတြရဲ႕ ကံၾကမၼာကို ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြကပဲ ဆံုးျဖတ္ရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။
Credit :Weekly media
